Aile, toplumun temelini oluşturan en temel birimdir. Her aile, kendine özgü kurallar, özellikler ve deneyimler oluştururlar. Ailenin bu kendine özgü yapısı, aile içi problemleri anlama ve çözme adına, uzun yıllar boyunca pek çok araştırmaya konu olmuştur. Bu araştırmalar bize bugün şunu göstermektedir: ailedeki bireyler, ailenin huzurlu yapısını korumak adına, üstü açık ya da örtülü biçimde, artık örüntü haline gelmiş belli şekillerde hareket ederler. Her bireyin bir diğer aile üyesiyle etkileşim kurma biçimi, ötekinden farklıdır. Ailede bu dengenin bozulmasına yönelik bir tehdit oluştuğunda bireylerin daha önceden bu dengeyi korumak için kullandığı teknikler işe yaramayabilir. Bu noktada aile, dengeyi bozan unsuru anlamak ve işe yaramayan tekniklerin yenilerini oluşturmak, aile ortaklığını tekrar oluşturmak ve huzuru sağlamak adına hep birlikte terapi sürecine dahil edilebilirler.
Aile Dengesi ve Aile Kuralları Kavramlarına Yakından Bakış
Ailenin, huzurlu dengeyi korumak için belli kurallarla hareket ettiğini söylemiştik. Mesela şöyle bir örneklendirme yapabiliriz: Ailenin okula giden çocuğunun derslerinde düşüş yaşanmaya başladığını düşünelim. Aile daha önce bu düşüşleri engellemek için ne yapmaktadır? Mesela ailelerde en sık gördüğümüz şekilde ceza yöntemlerini mi kullanır? Yoksa çocuğun motivasyonunu arttırmak adına ödül yöntemlerini mi kullanır? Bu kullanılan yöntemler çocuğun başarılı olduğu ve bu sayede ailenin huzurlu dengesinin korunduğu döneme geri dönmek adına ailenin her bu sorunla karşılaştığında başvurduğu yöntem yani kuralları olabilir. Fakat aile tarafından kullanılan bu ödül ya da ceza yöntemi, bu sefer işe yaramıyor, aile ne yaparsa yapsın çocuğun başarısındaki düşüş devam ediyor olabilir. Burada örneklediğimiz de, ailenin dengeyi sağlamak adına farkında olmadan kullandığı kuralların işe yaramamaya başlaması ve ailenin dengesine bir türlü kavuşamaması durumudur. Bu durumda aile, çocuğun yaşadığı bu durumu anlamak, bu duruma sebep olabilecek bireysel etmenleri konuşabilmek ve aile içinde işlevsel yeni çözüm yolları (kurallar) oluşturmak adına terapi sürecine başlayabilirler.
Aile Terapisine Getiren Sebepler Nelerdir?
Aileler, bireylere sıkıntı veren ve aile içi ilişkilerde sorunlara neden olan her konuda aile terapisine başvurabilirler. Bazen bazı koşullar, bu sorunlar için tetikleyici olabilir. Bunların bazı örnekleri aşağıdaki gibidir;
-Dış yaşam koşulları: Savaş, kriz, salgın hastalıklar, doğal afetler…vs.
-Eşlerin kök ailelerinde meydana gelen değişimler: Büyükanne, büyükbaba ya da başka akrabalarda meydana gelen hastalıklar, ölümler, ekonomik durumlarda değişiklikler…vs.
-Aileye dahil olan ya da aileden ayrılan bireylerin olması: Büyükanne, büyükbaba ya da başka bir akrabanın aileye dahil olması, aileden birinin başka bir yere taşınması, çocuklardan birinin okumak ya da evlilik sebebiyle evden ayrılması, yeni bir çocuğun doğması…vs.
-Aile bireylerinde yaşanan biyolojik değişimler: Çocukların ergenlik dönemine girmesi, annenin menopoza girmesi, bir üyenin hastalanması...vs
-Sosyal değişimler: Ailenin başka bir mahalle, şehir ya da ülkeye taşınması, anne ya da babanın işlerindeki önemli değişimler, aile içi ekonomik durumdaki önemli değişimler ya da boşanma kararı alınması.
-Yas süreci: Ailedeki bir ya da birkaç üyenin ölümü
Aile Terapisinde Kimlerle Çalışılır?
Aile terapilerinde çekirdek ailede bulunan her bireyin aile dinamiğine olan etkilerinin, aile içindeki deneyimlerinin, duygularının ve düşüncelerinin konuşulabilmesi açısından sürece dahil olması beklenir. Özellikle ailenin mimarı olan eşlerin ikisinin de sürece aktif olarak katılımı önemlidir. Aile terapisinde terapist, bireylerin hepsini dinler, aralarındaki ilişkiyi tarafsız bir şekilde gözlemler ve bireylerin hem kendileri hem de birbirleriyle olan ilişkilerinde yaşadıklarını düşündüğü sorunları kişilerle birlikte tespit etmeye çalışarak, kişilerinin bu problemli alanları değiştirebilmeleri adına onlara profesyonel destek verir. Aile terapisi, bireylerin birbirleri ile iletişimde yaşadıkları problemleri tespit ettikleri ve çözüm için farkındalık oluşturdukları ve girişim başlattıkları, sağlıklı dengenin tekrardan inşa edildiği noktaya kadar devam eder.
Siz de eğer bu şekilde bir profesyonel desteğe ihtiyaç duyuyorsanız, bilgi almak ve randevu oluşturmak için bize ulaşabilirsiniz.
Uzm. Klinik Psikolog Ecemnur Terzi
Pelen Psikoloji uzman kadrosuyla Kurtköy, Pendik bölgesinde bireysel psikoterapi, online psikoterapi, çift-eş terapisi, ergen terapisi, kurumsal danışmanlık ve psikolojik testler hizmeti vermektedir.